Bokken worden van geiten gescheiden. In Duitsland en Japan wonen verliezers van de oorlog. Italianen zijn minder strikt en verklaren Rome tot open stad, città aperta. Zodat die stad verwoesting ontloopt. In Duitsland ruimen Trümmerfrauen puin. Zij zijn ware helden die door hard werk de heropbouw van hun land mogelijk maken. Herdenken geeft aan dat de oorlog voorbij is. Maar herdenking houdt de oorlog ook in stand.
De atoombom op Hiroshima noemen de Amerikanen Little Boy naar een personage uit The Thin Man van Dashiell Hammett. Het kondigt het naoorlogse Amerikaanse imperialisme aan dat de oude wereld opvolgt. Op de gebombardeerde vlakten van hun hoofdsteden bouwen Japanners en Duitsers een Wirtschaftswunder. Engelsen en Fransen zijn voorgoed weggezakt zoals hun onmacht in de Suez-crisis van 1956 aantoont.
Foto 1: De Rijkskanselarij in Berlijn. Datum van de foto is onbekend, maar op grond van de verwoestingen rondom het voormalige regeringscentrum kan het na mei 1945 zijn
Foto 2: Hiroshima, 6 augustus 1945, na de A-bom
De twee landen zie de schuld kregen van de tweede wereldoorlog zijn inmiddels (weer) de twee sterkste economieën in de wereld.
Er zijn mensen die de conclusie trokken dat er daarom twee grote oorlogen waren.
Misschien was Churchill één van hen, enerzijds z’n uitspraak ‘dat de hele periode 1914 1945 het best gezien kan worden als één lange oorlog’, anderzijds ‘wij bevochten altijd het sterkste land op het vasteland’.
Klein en arm Brittannië is nu zoals sommige Britten in 1945 al voorzagen ‘we wonnen de oorlog, en verloren de vrede’.
De Britten zien Churchill nog steeds als held, niet als doodgraver van het Britse imperium.
Churchill droeg daar zelf aan bij, al in 1945 verklaarde hij dat zijn versie van de tweede wereldoorlog het best verkocht zou worden.
Patrick J. Buchanan, ‘Churchill, Hitler and “The unnecessary war”, How Britain lost its empire and the west lost the world’, New York, 2008
Dit boek kreeg inderdaad nauwelijks aandacht.