Wat zien we? Overduidelijk een schoenenwinkel uit voorbije tijden. Huiden van een krokodil, tijger en schildpad sieren de muur. Schoenen staan centraal op de toontafel. Leegte valt op. Schaarste van 1953 in een winkel van de Bata. De omschrijving ziet zelfs een gewij. Is dat gewijd?
Bata is een Tsjechisch produkt met Oostenrijks-Hongaarse wortels. Het introduceerde industriële methoden in een sector die het moest hebben van ambachtelijkheid. In 1930 exporteerde Bata de meeste schoenen ter wereld. De Tweede Wereldoorlog gooit roet in het eten.
Bata was voorloper van het globalisme. In reactie beschermden overheden hun nationale schoenenindustrie met maatregelen die Bata de pas afsneden. Maar Bata ging verder dan schoenen en verenigde vele bedrijfstakken in zich. In dat vooruitstrevende Tsjecho-Slowakije van het interbellum. Bata blijft de herinnering aan schoenen in onze winkelstraat.
Foto 1: Bata schoenenwinkel, september 1953 door Ben van Meerendonk. Credits: collectie IISG.
Foto 2: Bata, de gevaarlijke octopus. Credits: Stichting Tomas Bata Zlin.
Foto 3: Calcutta, India, 1954 door Wim Dussel. Credits: collectie IISG.
Foto 4: De 7streper-Daf in Best. Met de tekst: ‘Bata schoenen zijn beter en kosten minder‘.
George Knight Kort 
We moesten de naam Bata uitspreken als ‘Batja’ wat wij als kinderen overdreven vonden en waar we altijd erg om moesten lachen. Maar nog steeds denk ik met een zekere weemoed terug aan Batja.
@Wilm
Werkelijk? Batja? Ja, da’s lachen. Wij hadden het altijd gewoon over ‘de Bata’. Niet ‘Bata’. En de filiaalchef noemden we meneer Bata. Hoewel de man waarschijnlijk De Jong, De Vries of Jansen heette. Ik zie hem nog lopen. Een boomlange man. Uiteraard op schoenen van ‘de’ Bata.